عوامل آلودگی آب و راه های جلوگیری از آن

آلودگی آب عبارت است از افزودن موادی که بطور مستقیم یا غیرمستقیم ماهیت آب را تغییر می دهد به گونه ای که بر مصارف طبیعی آن تأثیر منفی می گذارد. آب یک منبع طبیعی است و راه های جلوگیری از آلودگی آب برای حیات روی زمین ضروری است. این ماده در تمام فعالیت های روزانه ما، برای خوردن، شستن و آشامیدن ضروری است. بر اساس گزارش جهانی سازمان ملل در خصوص آب در سال 2019، بیش از دو میلیارد نفر درگیر مشکلات ناشی از آب آلوده هستند، در حالی که چهار میلیارد نفر حداقل برای یک ماه از سال از کمبود جدی آب رنج می برند.

آلودگی آب زمانی اتفاق می‌افتد که مواد سمی و اغلب محصولات شیمیایی یا میکروارگانیسم‌ها، رودخانه ها، دریاچه ها، اقیانوس ها یا دیگر آب‌ها را آلوده می‌کنند و کیفیت آن را کاهش می‌دهند و عملاً آن را برای انسان و محیط زیست مسموم می‌کنند. این کاهش کیفیت آب مستقیماً به مشکلات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی تبدیل می شود.

چه چیزهایی آب را آلوده می کند؟

انسان: انسان عامل اصلی آلودگی آب است که می تواند به طرق مختلف باعث ایجاد این معضل شود.
زباله های صنعتی: هنوز هم شرکت های زیادی هستند که در تصفیه زباله های خود موفق نیستند و در نهایت مقادیر زیادی از آلاینده ها را از فرآیندهای صنعتی خود به رودخانه ها و دریاها می ریزند.

آفت کش ها: زمانی که در زمین های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند، از کانال های زیرزمینی عبور کرده و به شبکه های آب زیرزمینی می رسند.
نفت: گاهی اوقات نفت خام یا فرآورده های بنزینی هنگام حمل و نقل، از طریق نشت به اقیانوس ها موجب آلودگی آب می شود. از این رو عواقب آن، هم برای آب و هم برای تنوع زیستی ساکن در آن وحشتناک است.

پسماند صنعتی: اغلب با وارد کردن آلاینده هایی مانند فلزات سنگین، سرب و جیوه به زمین و آب، موجب آلودگی خاک و آب های زیرزمینی می شوند.
فاضلاب: سازمان ملل می گوید که بیش از 80 درصد فاضلاب در جهان، بدون تصفیه به دریا و رودخانه وارد می شوند.

اثرات آلودگی آب

خطرات برای سلامت انسان: هر ساله آب نامناسب برای مصرف انسان، باعث مشکلاتی برای حدود دو میلیارد نفر می شود. بیماری هایی که از طریق آب آلوده منتقل می شوند عبارتند از گوارشی، عصبی، قلبی و عروقی، کلیوی و … حتی در کشورهای ثروتمند، تخلیه تصادفی یا غیرقانونی تصفیه خانه های فاضلاب به مزارع و شهرها، باعث بوجود آمدن عوامل بیماری زای مضر می شود.
از دست دادن تنوع زیستی: هنگامی که آلودگی آب باعث تکثیر جلبک ها در دریاچه یا سایر محیط های دریایی می شود، مواد مغذی که باعث رشد گیاهان و جلبک ها می شود را تحریک می کند که به نوبه خود باعث کاهش سطح اکسیژن در آب می شود. این کمبود اکسیژن گیاهان و حیوانات را خفه می کند و می تواند باعث ایجاد “مناطق مرده” شود. از این رو در موارد خاص، این شکوفایی جلبک‌های مضر می‌تواند نوروتوکسین‌هایی تولید کند که بر انواع گونه های حیوانات، از نهنگ‌ها گرفته تا لاک‌پشت‌های دریایی تأثیر بگذارد.

تغییر در زیستگاه های آبی: برای شکوفایی اکوسیستم های سالم به شبکه پیچیده ای از جانوران، گیاهان، باکتری ها و قارچ ها نیاز می باشد که همگی به طور مستقیم یا غیرمستقیم با یکدیگر تعامل دارند. آسیب به هر یک از این موجودات می تواند یک واکنش زنجیره ای ایجاد کند که کل محیط های آبی را به خطر می اندازد.

زمین سیاره ای پوشیده از آب است. هیچ گونه ای که در این سیاره زندگی می کند بدون آن نمی تواند زنده بماند. آب قابل شرب یک منبع محدود است. تنها 2.5 درصد از آب کره زمین را آب شیرین تشکیل می دهد که 69 درصد آن در یخچال ها و یخ ها، 30 درصد در آب های زیرزمینی، 0.7 درصد به صورت منجمد دائمی و فقط 0.3 درصد در دریاچه ها و رودخانه ها یافت می شود که این دومی منبع اصلی مصرف روزانه انسان است.

چرا جلوگیری از آلودگی آب مهم است؟

• تنها 2.5 درصد از آب کره زمین را آب شیرین تشکیل می دهد.
• کاهش کیفیت آب و آلودگی به این معنی است که مقدار آب موجود برای استفاده ما روز به روز کم می شود.
• از هر 10 نفر 3 نفر به خدمات آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و از هر 10 نفر 6 نفر به تاسیسات تصفیه فاضلاب با مدیریت ایمن دسترسی ندارند.
• کمبود آب بیش از 40 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد و پیش بینی می شود این درصد افزایش یابد.
• بیش از 80 درصد فاضلاب ناشی از فعالیت های انسانی بدون تصفیه به رودخانه ها یا دریاها ختم می شود و باعث آلودگی می شود.
• تقریباً 70 درصد از کل آب برداشت شده از رودخانه ها، دریاچه ها و سفره های زیرزمینی برای آبیاری استفاده می شود.

راه های جلوگیری از آلودگی آب

• برای جلوگیری از آلودگی آب از مصرف آفت کش ها و کودها خودداری کنید. این کار از نفوذ مواد شیمیایی به منابع آب در دسترس جلوگیری می کند.
• زباله ها را به رودخانه ها، دریاچه ها یا اقیانوس نریزید. به تمیز کردن زباله هایی که در سواحل یا حومه شهر می بینید کمک کنید و آنها را در ظرف بازیافت مناسب بیندازید.

• اقداماتی را انجام دهید که به توقف گرمایش جهانی کمک کند. به این ترتیب به جلوگیری از خشکسالی و سایر پدیده های هواشناسی که می توانند بر دسترسی به آب تأثیر بگذارند کمک می کنید.